Η FOODBIOMES αποτελεί μία ερευνητική υποδομή στην Ελλάδα η οποία εστιάζει σε εφαρμογές του μικροβιώματος σε συστήματα τροφίμων. Βρίσκεται στην προπαρασκευαστική περίοδο και αναπτύσσεται στο πλαίσιο της υλοποίησης των έργων της “Περιφερειακής Αριστείας” για έρευνα, εκπαίδευση και καινοτομία. Κατά την προπαρασκευαστική περίοδο, από τον Δεκέμβριο 2020 μέχρι τον Μάιο 2023 η FOODBIOMES χρηματοδοτείται από πόρους της Ελλάδας και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης με προϋπολογισμό 3.943.705€.
Η FOODBIOMES
- φιλοδοξεί να αποτελέσει βασικό κρίκο διασύνδεσης καινοτομίας-εκπαίδευσης-έρευνας, να υλοποιήσει καινοτόμο έρευνα στο πεδίο του μικροβιώματος των τροφίμων και να αναπτύξει και να υλοποιήσει εκπαιδευτικές δραστηριότητες για τη διάχυση της γνώσης.
- θα σχεδιάσει και θα προσφέρει υπηρεσίες τόσο σε ερευνητές όσο και σε επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται σε σχετικούς τομείς με σκοπό να ενισχύσει την τεχνογνωσία και την ανάπτυξη του αγροδιατροφικού τομέα.
- υλοποιεί πλάνο εκσυγχρονισμού των εργαστηρίων των φορέων της με εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας, νέο προσωπικό και εξειδικευμένους επιστήμονες ώστε να καταστεί πιο αποδοτική.
- αποσκοπεί να συμμετέχει και να αναπτύξει δίκτυα και συνεργασίες με μονάδες και εταιρείες τροφίμων, ερευνητές, εθνικά και ευρωπαϊκά κέντρα και ερευνητικές υποδομές, ώστε να αξιοποιήσει πιο αποτελεσματικά τις νέες τεχνολογίες. Η υποδομή θα αναζητήσει και ταυτόχρονα θα δημιουργήσει ευκαιρίες για νέες συνεργασίες αριστείας με τοπικούς φορείς και επιχειρήσεις, όπως και διεθνείς οργανισμούς για ανταλλαγή γνώσης αλλά και για διεθνή αναγνωρισιμότητα.
- επενδύει στην ενδυνάμωση της οργανωσιακής της δομής και του πλαισίου λειτουργίας ώστε να αποτελέσει πρότυπο αριστείας και να πετύχει τους στόχους της.
FOODBIOMES Project
Πακέτα εργασίας έργου
ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Το πακέτο εργασίας 1 περιλαμβάνει ενέργειες για τη συγκρότηση των απαραίτητων επιτροπών διοίκησης της υποδομής καθώς επίσης και για την οργάνωση, το συντονισμό και τον έλεγχο των εργασιών που απαιτούνται για την επιτυχή υλοποίηση του έργου. Η ομαλή συνεργασία και ο έγκαιρος και αποτελεσματικός συντονισμός των δράσεων των φορέων είναι απαραίτητα στοιχεία για την επίτευξη των στόχων του έργου. Η διαχείριση της FOODBIOMES κατηγοριοποιείται σε τέσσερις διακριτούς τομείς οργάνωσης καθένας από τους οποίους καθοδηγείται από μία από τις τέσσερις επιτροπές:
- η Επιτροπή Διαχείρισης της Υποδομής (ΕΔΥ), η οποία συγκροτείται από μέλη από κάθε πανεπιστημιακό φορέα-συνεργάτη, αποτελεί την ανώτατη δομή διοίκησης της υποδομής και λαμβάνει όλες τις απαραίτητες αποφάσεις που αφορούν τη διοίκηση,τη λειτουργία της υποδομής και την στρατηγική εδραίωσης και επέκτασής της
- η Επιστημονική Επιτροπή που ασχολείται με την παρακολούθηση της προόδου και την υλοποίηση της έρευνας της FOODBIOMES είναι υπεύθυνη για τις αποφάσεις που αφορούν το επιστημονικό αντικείμενο της υποδομής και την αξιολόγηση της πρόσβασης σε αυτήν
- η Διοικητική Επιτροπή που ασχολείται με τις διοικητικές αρμοδιότητες, την οικονομική διαχείριση και την πρόσληψη νέου προσωπικού σύμφωνα με τις ανάγκες της υποδομής
- η Συμβουλευτική Επιτροπή, στην οποία συμμετέχουν και εξωτερικά μέληαπό τη βιομηχανία ή άλλους φορείς, με κύριο ρόλο τη συμβουλευτική υποστήριξη της υποδομής αναφορικά με την ποιότητα της έρευνας, την επάρκεια των προσφερόμενων υπηρεσιών, τις διαδικασίες προσέλκυσης εξωτερικών χρηστών και τη διαχείρισης της πρόσβασης
ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ & ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗς ΥΠΟΔΟΜΗΣ
Αυτό το πακέτο εργασίας αφορά στην αναβάθμιση των εργαστηριακών εγκαταστάσεων της υποδομής που θα επιτρέψει στην υποδομή να:
- παράγει σε πιλοτικό επίπεδο προβιοτικές καλλιέργειες για την παραγωγή τροφίμων
- παράγει σε μεγάλη κλίμακα φυτικά εκχυλίσματα και αιθέρια έλαια με τη χρήση πράσινων τεχνολογιών
- επιτύχει παραγωγή σε ημι-πιλοτική κλίμακα και πράσινη ανάκτηση βιοτεχνολογικά παραγομένων συστατικών
- αναπτύξει τεχνολογίες για βιοδιεργασίες βιοενεργών συστατικών
- μελετήσει τη βιοδιαθεσιμότητα και βιοδραστικότητα βιολειτουργικών συστατικών μέσω in vitro διαδικασιών και κλινικών μελετών.
Ο νέος εξοπλισμός θα παρέχει επιπλέον τη δυνατότητα στους συνεργάτες να:
- προσφέρουν βελτιωμένες υπηρεσίες σε τρίτους φορείς τόσο όσον αφορά την αλληλούχηση επόμενης γενιάς, αλλά και τον χαρακτηρισμό των ευεργετικών ιδιοτήτων των μικροοργανισμών και βιοενεργών συστατικών φυτών και βοτάνων
- προσφέρουν υπηρεσίες παραγωγής μικρής κλίμακας προβιοτικών μικροοργανισμών αλλά και άλλων μικροοργανισμών που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία τροφίμων
- προσφέρουν υπηρεσίες για μελέτες των ιδιοτήτων καινοτόμων τροφίμων με εμπορικό ενδιαφέρον
- αναδείξουν τις ευεργετικές ιδιότητες που περιέχει η μικροβιακή κοινότητα των παραδοσιακών τροφίμων
ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΩΡΙΜΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ
Όλοι οι φορείς-συνεργάτες θα αξιοποιήσουν αποτελέσματα μελετών που έχουν υλοποιήσει στο παρελθόν για την ανάπτυξη καινοτομιών. Συγκεκριμένα, οι συνεργάτες σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν:
- απομονωμένα προβιοτικά στελέχη ως εναρκτήριες καλλιέργειες για την παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων όπως είναι η φέτα
- προβιοτικά στελέχη που έχουν απομονωθεί και ταυτοποιηθεί θα υποβληθούν σε δοκιμές in vitro που προσομοιάζουν τη διαδικασία της πέψης με σκοπό να προβλεφθεί η βιωσιμότητα τους στον γαστρεντερικό σωλήνα
- βακτηριακή κυτταρίνη που παράγεται με πρώτη ύλη το τυρόγαλα και θα μελετηθεί και ως μέσο ενθυλάκωσης για προβιοτικά βακτήρια
- φυτικά εκχυλίσματα από τις βιβλιοθήκες των φορέων θα μελετηθούν για τυχόν πρε-βιοτικές ιδιότητες και βιο-συντηρητικές δράσεις
- πρωτόκολλα αλληλούχησης γονιδιώματος τροφίμων που έχουν ήδη αναπτυχθεί θα προσαρμοστούν για την αλληλούχηση του γονιδιώματος γαλακτοκομικών προϊόντων
- απομονωμένα γηγενή στελέχη ζυμομυκήτων θα χρησιμοποιηθούν για τη μελέτη της οινοποιητικής τους ικανότητας και της ποιότητας των παραγόμενων οίνων
ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
Στο πακέτο εργασίας 4 περιλαμβάνεται μία σειρά από συνεργατικές ερευνητικές δράσεις με κύριους στόχους:
- την απομόνωση δυνητικά ευεργετικών μικροοργανισμών από παραδοσιακά ζυμούμενα τρόφιμα, ξηρά φρούτα και άλλες πηγές και την μελέτη in vitro των προβιοτικών τους ιδιοτήτων
- την παραγωγή και απομόνωση βιοδραστικών συστατικών μέσω μικροβιακών ζυμώσεων αποβλήτων και υποπροϊόντων του αγροδιατροφικού βιομηχανικού και πρωτογενή τομέα
- την ακινητοποίηση επιλεγμένων προβιοτικών καλλιεργειών σε ευεργετικούς φυσικούς φορείς για την παραγωγή λειτουργικών συστατικών τροφίμων
- τη μελέτη βιολογικών δράσεων λειτουργικών συστατικών τροφίμων και τη μελέτη επίδρασης στο εντερικό μικροβίωμα ζωικών προτύπων
- την παραγωγή βιοδραστικών και λειτουργικών συστατικών τροφίμων σε ημι-πιλοτική κλίμακα
- την ανάπτυξη καινοτόμων βιολειτουργικών τροφίμων εμπλουτισμένων με ακινητοποιημένες προβιοτικές καλλιέργειες και βιοδραστικά συστατικά
- τη μελέτη της βιοδιαθεσιμότητας των παραγόμενων λειτουργικών συστατικών τροφίμων και την υλοποίηση διατροφικών παρεμβάσεων με σκοπό τον προσδιορισμό της βιοδραστικότητας τους στο μικροβίωμα του ανθρώπου
- την ανάπτυξη μεθοδολογίας/τεχνολογίας για την αξιοποίηση του μικροβιώματος και του χημικού προφίλ των τροφίμων για τον έλεγχο της αυθεντικότητας
ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ
Η FOODBIOMES αποσκοπεί να καταστεί εθνικός κόμβος τεχνογνωσίας όσον αφορά το μικροβίωμα των τροφίμων και τις αλληλεπιδράσεις του με το ανθρώπινο μικροβίωμα. Ταυτόχρονα αποσκοπεί να αποτελέσει διεθνή συνδετικό κρίκο για ερευνητικές υποδομές, ερευνητικά κέντρα ομάδες καταναλωτών, και τις βιομηχανίες τροφίμων και φαρμακευτικών σκευασμάτων, ώστε να επιτευχθεί διαρκής ανταλλαγή και διάχυση καινοτομίας και γνώσης. Για τη διασφάλιση της επιτυχίας αυτών των στόχων, η FOODBIOMES στο πλαίσιο του πακέτου εργασίας 5, αναπτύσσει και υλοποιεί σχέδιο στρατηγικής δικτύωσης και προβολής το οποίο στοχεύει:
- στη διάχυση της έρευνας μέσω ακαδημαϊκών συνεδρίων, δημοσίευσης επιστημονικών άρθρων και συμμετοχής σε εκθέσεις
- στη διάχυση καινοτομίας σε συμμόρφωση με τη δέσμευση της υποδομής για ανοιχτή πρόσβαση
- στην καθιέρωση αμφίδρομης συνεργασίας με άλλες ερευνητικές υποδομές και κέντρα αριστείας παρεμφερούς ή συμπληρωματικού αντικειμένου, ώστε να εξασφαλίζεται η βελτίωση της έρευνας και της εκπαίδευσης καθώς επίσης και η προαγωγή της καινοτομίας
- στη δημιουργία ισχυρών δεσμών συνεργασίας με τη βιομηχανία τροφίμων και φαρμάκων για την καλύτερη αξιοποίηση της καινοτομίας και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρώπινων πόρων του αγροδιατροφικού τομέα
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ
ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ
Επιδιώκοντας να προσαρμοστεί στις μελλοντικές της ανάγκες, η FOODBIOMES μελετά στο πακέτο εργασίας 6 το υφιστάμενο πλαίσιο των εθνικών και ερευνητικών υποδομών και τις ανάγκες του αγροδιατροφικού τομέα και:
- επαναπροσδιορίζει τη θέση της στον εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό χάρτη
- αναπτύσσει διαδικασίες, πολιτικές και οδηγίες που θα ενισχύσουν την οργανωσιακή της δομή, θα καθορίσουν το πλαίσιο λειτουργίας και θα ενισχύσουν την προσβασιμότητα της από χρήστες
- ορίζει τις υπηρεσίες που θα παρέχει προς τους ερευνητές και τις επιχειρήσεις
- καταρτίζει σχέδιο βιωσιμότητας που θα της επιτρέψει να χαράξει μία στρατηγική εδραίωσης και ανάπτυξης στον κλάδο της αγροδιατροφής